Wheat Crop शेतकरी बांधवांनो, रब्बी हंगामातील गव्हाचे चांगले आणि विक्रमी उत्पादन (Bumper Production) घ्यायचे असेल, तर पेरणीनंतरचे दुसरे पाणी (Second Irrigation) अत्यंत महत्त्वाचे आहे, हे लक्षात ठेवा. अनेक शेतकरी याच वेळी पाणी देण्याची चूक करतात, ज्यामुळे गव्हाच्या उत्पन्नात मोठी घट येते.
गव्हाचे पीक साधारणपणे १८ ते २१ दिवसांचे होते, तेव्हा ते एका खूप महत्त्वाच्या अवस्थेत असते, ज्याला इंग्रजीमध्ये क्राऊन रूट इनिशिएशन (CRI) स्टेज (Crown Root Initiation Stage) म्हणतात. ही अवस्था नेमकी काय आहे, या अवस्थेत पाणी न दिल्यास किती नुकसान होते आणि पाणी कधी द्यावे, याबद्दलची सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे आहे.
CRI स्टेज म्हणजे काय आणि ती महत्त्वाची का आहे? Wheat Crop
क्राऊन रूट इनिशिएशन (CRI) ही गव्हाच्या पिकातील सर्वात महत्त्वाची अवस्था मानली जाते.
- सोपी व्याख्या: सोप्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, ही मुकुट मूळ अवस्था (Crown Root Stage) आहे.
- महत्त्व: याच काळात गव्हाच्या रोपाची मुख्य मुळे (मुकुट मुळे) जमिनीतून बाहेर पडायला सुरुवात करतात आणि मजबूत होतात. या मुळांवरच गव्हाचे पुढील पोषण आणि वाढ अवलंबून असते. या मुळांमुळेच झाडाला चांगले फुटवे (Tillers) येतात आणि रोपटे मजबूत होते.
- सिंचन करण्याची वेळ: CRI स्टेज साधारणपणे पेरणीनंतर १८ ते २१ दिवसांनी सुरू होते. याच कालावधीत सिंचन करणे अनिवार्य आहे.
दुसरे पाणी वेळेवर न मिळाल्यास होणारे मोठे नुकसान
जर तुम्ही या महत्त्वाच्या CRI अवस्थेमध्ये (१८ ते २१ दिवसांच्या आत) पिकाला पाणी दिले नाही, तर गव्हाचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात घटू शकते.
- सर्वाधिक नुकसान: ज्या शेतकऱ्यांकडून या अवस्थेतील पाणी देण्याची वेळ चुकते, त्यांच्या उत्पादनामध्ये जवळपास ३५ टक्क्यांपर्यंत (35% Loss) घट येऊ शकते.
- विलंब झाल्यास होणारे नुकसान:
- जर २२ व्या दिवसापर्यंत पाणी देणे चुकले, तर अंदाजे १० टक्के उत्पादन कमी होते.
- जर तुम्ही २५ व्या दिवसापर्यंतही पाणी दिले नाही, तर तुमचे उत्पादन २० ते २५ टक्क्यांनी कमी होऊ शकते.
म्हणून, जर या अवस्थेत झाडांना वेळेवर पाणी मिळाले आणि मुळे मजबूत झाली, तरच परिणामी तुमच्या एकूण उत्पादनात वाढ (Yield Increase) होते.
पाण्यासोबत कोणती खते (Fertilizers) द्यावी?
गव्हाला या CRI अवस्थेत पाणी देताना, केवळ पाणी देऊन चालत नाही, तर मुळे मजबूत करण्यासाठी आणि फुटवे वाढवण्यासाठी योग्य पोषणही आवश्यक असते.
महत्त्वाचा सल्ला: गव्हाला या वेळी युरियाचा पहिला हप्ता (First Dose of Urea) देणे आवश्यक आहे. यामुळे फुटवे येण्यास आणि वाढ जोमाने होण्यास मदत होते. युरियाचे प्रमाण आणि इतर आवश्यक सूक्ष्म अन्नद्रव्ये (Micro-nutrients) कोणती द्यावी, याबद्दल तज्ञांचा सल्ला घेणे नेहमीच उपयुक्त ठरते.
गव्हाचे पीक १८ ते २१ दिवसांचे झाल्यावर दुसरे पाणी देण्याची वेळ कोणत्याही परिस्थितीत चुकवू नका.
देशातील ‘या’ ५ राज्यांवर मोठे संकट! 48 तासांसाठी अतिमुसळधार पाऊस आणि Cold Wave चा IMD इशारा